Bitmeyen sorun ayçiçek ve hamyağ ithalatı

[responsivevoice_button voice=”Turkish Female” buttontext=”Oku”]

CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, “2019 ayçiçeği hasadına sayılı günler kala, piyasalarda ayçiçeği için fiyat beklentisi 2500-2600 TL/ton civarındadır. Beklentiler daha yüksek de olsa, AKP hükümetinin son yıllarda uyguladığı Sıfır Gümrük vergisi uygulaması sonucu ithal ayçiçeği ve ithal hamyağın Türkiye yağ piyasasına rahatlıkla girmesi, üreticinin gelir kaybını en çok etkileyen faktördür”dedi.

CHP Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, “Ayçiçeği, Türkiye’nin ağırlıklı olarak Marmara Bölgesinde üretilmektedir. Ayçiçeğinin en büyük alıcılarından biri de bir çiftçi kuruluşu olan Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifler Birliği olan kısa adı Trakyabirlik’tir” diye belirtti.

“EN ÇOK ÜRETİCİ GELİR KAYBINI ETKİLİYOR”

Edirne Milletvekili Okan Gaytancıoğlu, ithal ayçiçeği ve ithal hamyağın Türkiye yağ piyasasına rahatlıkla girmesi, üreticinin gelir kaybını etkilediğine değinerek, “Yıllara göre değişmekle birlikte genel olarak Türkiye’nin yılda 3 milyon ton ayçiçeğine ihtiyacı bulunmaktadır. Türkiye yine bunu yaklaşık 1,5 milyon tonunu üretmekte geri kalan 1,5 milyon tonluk kısmını ithal etmektedir. Yıllık ithalat bedeli 2 milyar dolar düzeyindedir. Hatta Türkiye’nin petrolden sonra en çok bitkisel yağlara döviz ödediği yıllardır söylenmektedir. 2019 ayçiçeği hasadına sayılı günler kala, piyasalarda ayçiçeği için fiyat beklentisi 2500-2600 TL/ton civarındadır. Beklentiler daha yüksek de olsa, AKP hükümetinin son yıllarda uyguladığı Sıfır Gümrük vergisi uygulaması sonucu ithal ayçiçeği ve ithal hamyağın Türkiye yağ piyasasına rahatlıkla girmesi, üreticinin gelir kaybını en çok etkileyen faktördür. Ayrıca geçtiğimiz yıl hasat döneminde dolar kurunda yaşanan ciddi dalgalanmalar, bir çiftçi kuruluşu olan Trakyabirlik’çe çok iyi bir şekilde atlatılmıştır” diye konuştu.

“AYÇİÇEĞİ PİYASASI KÜRESEL AKTÖRLERİN EGEMENLİĞİNDE”

Trakyabirlik ayçiçeği üreticileri başta olmak üzere tüm ayçiçeği piyasasında denge unsuru olduğunu ifade eden Gaytancıoğlu, “Nedense Trakyabirliğin yağ piyasasında denge unsuru olmasına ve üreticiyi korumasına rağmen, AKP hükümeti üzerine düşeni yıllardır yapmamaktadır. Yağlı tohumlu bitkiler ve bitkisel yağda bu kadar ithalatı azaltma yönünde bir çaba göstermeyen ve üretim artışı için hiç destekleme yapmayan AKP hükümeti, ayçiçeği hasadının yaklaştığı bugünlerde halen yıllardır üreticinin 40 kuruş olan desteğini arttırmamıştır. Hatta 2018 yılı ayçiçeği desteğinin % 70’ini vermiş, geri kalan % 30’unu hala üreticiye ödememiştir.  Halbuki, bir önceki yıla göre üreticilerin girdi maliyetleri çok artmıştır. Fiyat artışları, gübrede % 90-100, tarım ilaçlarında % 70-80, akaryakıtta %50’ler civarında gerçekleşmiştir. Trakyabirlik ne kadar çok üreticiyi düşünüp hareket ederse etsin, AKP hükümeti hiçbir şekilde yağlı tohumlu bitkilerde üreticiyi koruyacak adımları atmamaktadır. Halbuki ayçiçeği piyasası neredeyse çoğunlukla küresel aktörlerin egemenliğindedir. Ayçiçeği piyasasında alım satım yapan özel sektör, küresel sermayeye sahip çok uluslu güçlerin kontrolündedir. AKP hükümetine düşen Trakyabirlik ve Karadenizbirlik gibi Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerini güçlendirmek ve onları korumak olması gerekirken, IMF anlaşmaları sonrasında Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerinin “basiretli bir tüccar gibi davranma” mantığı bir türlü terk edilememiştir. Ancak söz konusu olan üreticinin alın teridir. Bu alın terini en çok değerlendirecek olan da üretici kuruluşlarıdır. AKP iktidar olduğu sürece üreticiden yana tavır almayacağı, örgütlenen üreticilerin yanında olmayacağı açıkça görülmektedir” şeklinde konuştu.

“DESTEĞİN ZAMANINDA ÖDENMESİ GEREKİYOR”

Gaytancıoğlu,  Trakyabirlik tarafından belirlenecek fiyat en az 2500 TL ve 2700 TL aralığında olması gerektiğini vurgulayarak, “Ayçiçeğinin dekara 500 TL maliyetinin olduğu ve dekardan ortalama 200 kg ayçiçeği alındığı düşünülürse, 1 ton ayçiçeği maliyetinin 2500 TL olduğu da anlaşılır. Kısacası ithal fiyatının ve ayçiçeği maliyetinin 2500 TL ve biraz üzerinde olduğu bir sektörde 2500 TL’nin altında oluşacak bir fiyat gelecek yıllarda ayçiçeği piyasasını ve üretimini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle önümüzdeki günlerde konu tüm boyutlarıyla değerlendirildiğinde Trakyabirlik tarafından belirlenecek fiyat en az 2500 TL ve 2700 TL aralığında olmalıdır. Kaldı ki Trakyabirlik yağ oranına göre fiyat belirlediği için yüzde 40 yağlı ayçiçeği fiyatı 2500 TL olmalı, her %1 yağ oranı içinde prim verilmelidir. Ayçiçeğinde üretim artışı sağlayabilmek ve üretimi teşvik etmek için yıllardır uygulanan “fark ödeme sistemi” üreticiyi memnun etmemektedir. Ayçiçeğinde halen uygulanan ton başına 40 liralık destek ayçiçeği üretimini cazip kılmamaktadır. Bu desteğin en az 80 liraya çıkartılması ve zamanında ödenmesi gerekir. Desteğin artması ayçiçeğinde üretim artışı sağlayabilir. Ayrıca fark ödeme destekleri hasadın üzerinden 1 yıl geçtikten sonra ödenmektedir. Bu duruma son verilmeli, desteklemeler zamanında ödenmelidir. En iyi zamanlama ürün satışının 1-2 ay sonrasıdır” açıklamasında bulundu.

“YAĞLI TOHUMLU BİTKİLERDE KENDİNE YETERLİLİK MÜMKÜN”

CHP’nin uygulayacağı planlama sonucu tarım politikaları üreten ülke konumuna geleceğini belirten Gaytancıoğlu, “Sonuç olarak, ayçiçeğinde üretim artışı ve net ithalatçılığı önleyerek kendine yeterli bir ülke olmak istiyorsak; 2019 hasadının yaklaştığı bugünlerde; 2019 yılı ayçiçeği fiyatı % 40 yağlı ayçiçeği için en az 2500 TL/ton olmalıdır. İthalat 2020 yılı başına kadar engellenmelidir. Bunun içinde ithal maliyeti 360 $/ton değil 700 $/ton olarak faturalandırılmalıdır. Ayçiçeği destekleme primi 40 kuruştan en az 80 kuruşa çıkartılmalı ve hasat sonrası 2 ay içinde ödenmelidir. Kısa vadede bu 3 önlem yeterli olacaktır. Ancak uzun vadede üretim artışı ve üretim artışının devamlılığı için başta sulama olmak üzere, teknoloji kullanımının artması, üretim planlama ve yayım faaliyetlerinin artması, yerinde olacaktır. Yanlış ve tutarsız tarım politikaları, üreticinin yeterince desteklenmemesi Türkiye’nin yağlı tohumlu bitkilerde net ithalatçı konumundan kendine yeterli konuma geçmesini bir türlü sağlayamamıştır. Halbuki uygulanacak bilinçli, üretim odaklı ve bilimsel tabanlı bir tarım politikası ile tüm ürünlerde olduğu gibi yağlı tohumlu bitkilerde de kendine yeterlilik mümkündür. Türk tarımı CHP’nin uygulayacağı üretim odaklı, üretim planlamasına dayalı olan bilinçli ve tutarlı tarım politikaları ile üreten bir ülke konumuna gelecektir” ifadelerine yer verdi. Habertrak/Özlem İnan