“EĞİTİMDE TASARRUF OLMAZ”

“MEB’İN BÜTÇESİ SORUNLARI ÇÖZMEKTEN UZAK”

Eğitim Sen Tekirdağ Şube Başkanı Kamil Sarı, TBMM’ye sunulan 2022 yılı Merkezi Bütçe Kanun Tasarısı’na göre Milli Eğitim Bakanlığı’na ayrılan bütçenin, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlara çözüm üretmekten uzak olduğu ifade etti.

MEB’in bütçesinin görünüşte yükselmiş olmasına rağmen yüksek enflasyon karşısında sadece rakamsal olarak arttığına dikkat çeken Sarı, “Yapılması gereken, kamusal kaynakların yine kamusal bir hak olan eğitim için, özel çıkarlar değil, toplumsal çıkarlar gözetilerek değerlendirilmesidir. Ekonomik kriz gerekçesiyle eğitimden tasarruf yapılması ve eğitim bütçesinde kısıntıya gidilmesi kabul edilemez.” diye konuştu.

“MEB BÜTÇESİ SADECE ZORUNLU İHTİYAÇLARA GÖRE HAZIRLANMIŞ”

Eğitim Sen Tekirdağ Şube Başkanı Kamil Sarı, MEB bütçesine bakıldığı zaman sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlandığını ifade ederek, “2022 yılı Merkezi Bütçe Kanun Tasarısı, her yıl tekrarlanan ‘Bütçede en çok pay eğitime ayrıldı’ propagandası eşliğinde TBMM’ye sunulmuştur. 2022 bütçesinin, bir yandan COVID-19 salgınında yüz yüze eğitimi sürdürmek için gerekli olan okul, derslik ve personel gereksinimini karşılamadığı, bir yandan da geçmiş yıllarda olduğu gibi, kamu hizmetleri alanında yaşanan piyasalaştırma ve ticarileşme uygulamalarına paralel bir mantıkla hazırlandığı anlaşılmaktadır. 2022 MEB bütçesi, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim emekçilerinin yaşadığı sorunlara çözüm üretmekten uzaktır. Salgın koşullarında bile en temel ihtiyaçların görmezden gelindiği, ek bütçe taleplerimizin yok sayıldığı koşullarda hazırlanan MEB bütçesinin sadece zorunlu harcamalar dikkate alınarak hazırlandığı anlaşılmaktadır.” dedi.

“EĞİTİME AYRILAN BÜTÇE SADECE RAKAMSAL OLARAK ARTIYOR”

Sarı, MEB bütçesinin 2022 yılı milli gelire oranında 2021 yılına göre azalma yaşandığını da belirterek, “Yıllardır eğitime ayrılan ödenekler yüksek enflasyon karşısında sadece rakamsal olarak artmakta, doğrudan eğitim hizmetlerine yönelik yatırımlar açısından hazırlanan merkezi bütçelerde gerçek anlamda reel bir artışın yapılmadığı görülmektedir. 2021 yılında 146 milyar 920 milyon TL olarak belirlenen MEB bütçesi, 2022 yılı için 189 milyar 11 milyon TL’ye yükselmiştir. MEB bütçesinin her yıl olduğu gibi rakamsal olarak arttığı görülse de MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesine oranı 2021’de yüzde 10,69, 2022’de 10,79 olmuştur. MEB bütçesinin 2022 yılı milli gelire oranında ise 2021’e göre azalma olduğu görülmektedir. Anlaşılan odur ki MEB iki yıla yakın bir sürede öğrenme kayıplarını ortadan kaldırmak, eğitimde niteliği artırmak ve COVID-19 salgını koşullarında yeni derslik ve eğitim emekçisi ihtiyacını karşılayarak yüz yüze eğitimi sürekli kılmak için etkin bir çaba içinde olmayacaktır.” şeklinde konuştu.

MEB BÜTÇESİNİN BÜYÜK BÖLÜMÜNÜPERSONEL GİDERLERİ OLUŞTURMAKTADIR

MEB bütçesinin içinde temel olarak zorunlu ihtiyaçlara önem verildiğinin fark edildiğini belirten Sarı, “MEB bütçesinin Merkezi Yönetim Bütçesi içindeki büyüklüğünün temel nedeni, iktidarın eğitime verdiği önemden değil, büyük ölçüde personele yapılan zorunlu harcamalardan kaynaklanmaktadır. Bu durumun farkında olan MEB, eğitim emekçilerini esnek, kuralsız ve güvencesiz çalıştırmak için gece gündüz çalışmakta, sözleşmeli ve ücretli öğretmenlik uygulamasında ısrar etmeyi sürdürmektedir. Okullardaki yardımcı hizmetli personel açığının giderilmemesi, salgın koşullarında yeterli bütçenin ayrılmaması uygulamasının önümüzdeki süreçte de sürdürülmesi kabul edilemez.” değerlendirmesinde bulundu.

“MEB BÜTÇESİNİN BÜYÜK BÖLÜMÜ PERSONEL GİDERLERİNE AYRILMIŞTIR”

Sarı, konuşmasında şu önemli başlıklara da yer verdi: “MEB bütçesinin büyük bölümü personel giderleri (yüzde 70) ve sosyal güvenlik devlet primi giderlerine (yüzde 11) gitmektedir. Başka bir ifadeyle, her yıl eğitime bütçeden en çok payı ayırdıklarını iddia edenler, bu payın yüzde 81’inin zorunlu olarak personel harcamalarına ayrıldığını özellikle gizlemeye çalışmaktadır. 2022 MEB bütçesi içinde mal ve hizmet alım giderlerinin payı yüzde 8,sermaye giderleri yüzde 8, cari transferler(kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler, hane halkına yapılan transferler)yüzde3’tür.”

“EĞİTİM YATIRIMLARI İHTİYAÇ ORANINDA ARTMAMAKTADIR”

“2002-2021 yılları itibarıyla MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan payın gelişim seyri, her fırsatta ‘Bütçeden en çok payı eğitime ayırdık’ diyenlerin halkı nasıl yanılttıklarını, eğitime ayrılan bütçenin ne kadarının yatırıma ayrıldığını gizlemeye çalışarak gerçekleri nasıl çarpıttıklarınıaçıkça göstermektedir. MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2002 yılında yüzde17,18 iken, eğitim hizmetlerinin sunumu açısından çok önemli olan bu rakam 2009’da yüzde 4,57’ye kadar gerilemiştir. 4+4+4 sonrasında zorunlu olarak kısmen de olsa artışa geçen eğitim yatırımlarına ayrılan bütçe oranı, 2014 sonrasında yeniden azalmaya başlamıştır. MEB bütçesinden eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2022’de geçen yıla (yüzde 7,69) göre çok az artmış gibi görünse de 19 yıl önceki oranının hala çok gerisindedir.”

“‘EĞİTİME EN ÇOK PAYI AYIRIYORUZ’ SÖYLEMİ GERÇEĞİ YANSITMIYOR”

“2022 MEB bütçesinin bizlere gösterdiği en açık gerçek, eğitimde yaşanan yoğun ticarileşme sürecinin artarak devam edeceği, velilerin cebinden yapacağı eğitim harcamalarının belirgin bir şekilde artacağıdır. Türkiye ile diğer OECD ülkeleri arasında kademeler düzeyinde yapılan eğitim harcamaları arasındaki farklılıklar her geçen yıl artmaktadır. Devletin eğitim harcamalarına yaptığı katkı yıllar içinde istikrarlı bir şekilde azalırken, hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarının payı artmaya devam etmektedir. Türkiye’nin ‘eğitime en çok payı ayırıyoruz’ söyleminin gerçeği yansıtmadığını görmek için hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarının son 19 yılda ne kadar arttığına bakmak yeterlidir.”

“Türkiye’de kamusal eğitim yıllardır adım adım tasfiye edilmekte, eğitime ayrılan kamu kaynakları oransal olarak her geçen yıl azalırken, hane halkının cebinden yaptığı eğitim harcamaları kademeli olarak artmaktadır. Eğitim-öğretimin hukuken parasız olduğu ilkokulda velilerin ceplerinden yapmak zorunda kaldıkları eğitim harcamaları her geçen yıl artmış, veliler çocuklarını kimi zaman borçlanarak, kimi zaman bankalardan ‘eğitim kredisi’ çekerek, kimi zaman da gıda harcamalarından kısarak okutmak zorunda bırakılmıştır.”

“EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ DEVAM EDİYOR”

“Eğitim, devredilemez ve vazgeçilemez kamusal bir haktır. Bu alanda yapılan çeşitli araştırmaların da gösterdiği gibi, devlet okullarında paralı eğitim uygulamaları yaygınlaştıkça, en düşük gelir dilimindeki yüzde 20’lik kesimin gelirleri içinde eğitim harcamalarına ayırmak zorunda oldukları pay artmaktadır. Söz konusu artış başta gıda olmak üzere temel tüketim harcamalarından kısılarak gerçekleştirilmektedir. Bu koşullarda devlet okullarında eşitsizlikleri derinleştiren örnekler, var olan toplumsal eşitsizlikler doğrultusunda okulları ayrıştırmaya neden olmakta zenginle yoksula ayrı ayrı ‘devlet okulu’, hatta aynı devlet okulu içinde gelir durumuna ya da başarı düzeyine göre farklı sınıflar oluşturulmasının önünü açmaktadır.”

“EĞİTİM BÜTÇESİNDE KISINTIYA GİDİLMESİ KABUL EDİLEMEZ”

Sarı, sözlerini şöyle noktaladı: “Piyasacı eğitim sistemi, yaşamın her düzeyinde rekabeti, hizmetin bedelini ödemeyi, öğrenci ve velilerin ‘müşteri’ haline getirilmesini hedeflemekte, toplumdaki sınıf farklılıklarını daha da belirgin hale getirmektedir. Aynı okul içinde sınıflar, aynı bölgede okullar, farklı bölgeler, birbirleriyle rekabet içine sokularak eğitim hizmetleri piyasa kurallarına göre düzenlenmektedir. Yapılması gereken, kamusal kaynakların yine kamusal bir hak olan eğitim için, özel çıkarlar değil, toplumsal çıkarlar gözetilerek değerlendirilmesidir. Ekonomik kriz gerekçesiyle eğitimden tasarruf yapılması ve eğitim bütçesinde kısıntıya gidilmesi kabul edilemez.”

Habertrak/Özlem İnan