Tarih ve turizm kentine ağır darbe

Habertrak/Serhat Yeşilipek

Tekirdağ’ın Marmaraereğlisi ilçesinde yer alan MARTAŞ Marmaraereğlisi Liman Tesisleri A.Ş. tarafından yapılması planlanan liman kapasite artışı (70 bin DWT’den 100 bin DWT’ye çıkarılması ve dip taraması) projesi için Çevresel Etki Değerlendirme Toplantısı yapıldı.

1.Derece Arkeoloji SİT alanı yanında bulunan limanın 100 bin DWT kapasiteye çıkarılması halinde bölgeye dev gemiler yanaşacak. ÇED’in olumlu verilmesi halinde de 1. Derece Arkeoloji SİT alanında yer alan ve halen kurtarma çalışması bulunan antik kent bölgesi olumsuz etkilenecek. Dip taramasıyla ise bölgede denizin içerisinde yer alan Perintos Antik Kenti kalıntıları bilinçsizce yok edilebilecek.

Marmaraereğlisi Çevre Gönüllüleri Derneği ve vatandaşlar, limanın kapasite artışına itiraz ederek ilçenin tarih ve turizm kenti yapısının bozulmaması gerektiğini talep ettiler. Liman işletmesinin yerleşim yeri içerisinde bulunması, mevcutta zaten sorun oluştururken kapasite artırımı ile durum daha da vahim hale gelecek.

KÜLTÜR TURİZM BAKANLIĞI’NIN GÖRÜŞÜ BULUNMUYOR

Ayrıca, ÇED sürecinin Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın görüşü alınmadan bölgede yapılan arkeolojik kazı kurtarma çalışmaları yapan müze ve akademik kurumlardan görüş alınmadığı belirtilerek ÇED sürecine itiraz edildi.

KIYI ŞERİDİNDE KİMYASAL TEHLİKE

Tarihi ve turizm kenti olan Marmaraereğlisi’nin kıyı şeridinin kirli endüstriyel faaliyetlerin odağında yer alması dikkat çekti.

DİP TARAMASI DENİZ BİYOLOJİSİNE ZARAR VERECEK

ÇED sürecine itiraz ettiklerini aktaran Marmaraereğlisi Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Atilla Olgaç, “Martaş limanının 70.000 Dwt liman inşaatı devam etmekte 100.000 Dwt kapasite artışı istenmektedir. Bu kapsamda; Gemilerin iskele ve rıhtımlara yanaşabilmesi için denizde tabanında dip taraması yapılması planlanıyor. Dip taramasının deniz tabanına deniz biyolojisi ve oşionografik etkileri değerlendirilmeden bu tür bir projeye girişilemez. Projenin yapılmak istendiği kıyı şeridi Perintos Antik Kenti’nin içinde kalmaktadır. CED konusu proje, genişleme yapılması planlanan kıyı, deniz tabanı ile birlikte Birinci Derece Arkeolojik Sit alanıdır. Halen kurtarma ve restorasyonu sürmekte olan antik tiyatrosunun kazı alanına 1. mesafede, antik kentin ise içerisinde kalmaktadır. “dedi.

SES, GÜRÜLTÜ VE ENDÜSTRİYEL ÇEVRE KİRLİLİĞİ ARTACAK

Dip taraması ile denizden alınacak malzemenin ne şekilde değerlendirileceğinin bilinmediğini aktaran Marmaraereğlisi Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Atilla Olgaç; “Liman işletmesinin yerleşim yerlerinin içerisine kurulması, endüstriyel amaçlı yükleme ve boşaltma yapılacak olması, hammadde olarak getirileceği belirtilen bu yük kapsamında; Hurda metal içermesinin yaratacağı riskler tarif edilmemiştir. Kömür ve dökme olarak yüklemesi yapılacak her türlü maden cevheri yahut endüstriyel ürün, Liman yoluyla taşınacağı düşünülen diğer malzeme ve ürünler için bu işlemlerin çevresel etkileri de ÇED dosyasına eklenmeyerek ÇED süreci dışında bırakılmıştır. Hali hazırda mevcut işletme şartlarında çevreye yayılan sesin (gürültü kirliliğinin) 100.000 Dwt kapasiteye yükseldiğinde vereceği zararın yok edilmesi, Tesisin işletme şartlarında çevresel etkileri, yükleme boşaltma esnasında oluşturacağı çevre kirliliği, (hali hazırda var olan etkiye ek etkiler) belirtilmemiştir. “Martaş Limanı Kapasite Artış Projesi (70.000 DWT’den 100.000 DWT’a çıkarılması ve Dip Taraması Dahil)” için sunulan ÇED “Başvuru Dosyası” içeriğinde CED süreci için dayanak olarak gösterilen; ÇED Başvuru Dosyasının “Ek-2.4 26.04.2007 Tarih ve 1236 Sayılı ÇED Olumlu Kararı ve 28.06.2012 Tarih ve 2596 Sayılı ÇED Olumlu Kararı”; 26.04.2007 tarihli “CED Olumlu” belgesi 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmelinde belirtilen şartlara göre verilmiştir. 1.b- 28.06.2012 tarihli “CED Olumlu” belgesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmelinde belirtilen şartlara göre verilmiştir. Belirtilen iki ‘eski’ Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği de yürürlükten kaldırılmış ve güncel CED Süreçlerinin onayında bir hükmü bulunmamaktadır. Mevcut ÇED süreçleri için 25.11.2014 ve 29186 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan ve yürürlükteki Çevre Etki Değerlendirme Yönetmeliği kapsamına uygun olarak değerlendirilmelidir. ÇED Başvuru Dosyasında sayfa 119’ten 152’ye kadar sunulan; “Ek-2.5 1/1.000 Ölçekli Teklif İlave Uygulama İmar Planı ve Plan Açıklama Raporu” teklif aşamasında olduğundan CED süreci için hiçbir dayanağı yoktur. Mevcut CED sürecinin hâlihazır onaylı 1/1.000 Uygulama İmar Planı ve Plan Açıklama Raporu kapsamına uygun olarak değerlendirilmesi gerekir.”şeklinde konuştu.

ARKEOLOJİK SİT ALANI TEHDİT ALTINDA

Bölgenin kültürel ve tarihsel açıdan önemli bir alan olduğuna dikkat çeken Marmaraereğlisi Çevre Gönüllüleri Derneği Başkanı Atilla Olgaç; “ÇED Başvuru Dosyasında sayfa 153’ten 178’ye kadar sunulan; “Ek-2.6. 1/5.000 Ölçekli Teklif Nazım İmar Planı ve Plan Açıklama Raporu” teklif aşamasında olduğundan CED süreci için hiçbir dayanağı yoktur. Mevcut CED sürecinin hâlihazır onaylı 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve Plan Açıklama Raporu kapsamına uygun olarak değerlendirilmesi gerekir. Liman alanı ve genişlemesi projelendirilen alan 1/100.000’lik ve 1/25.000’lik Çevre Düzeni Planında proje alanının “turizm alanı” olarak işaretlenmiştir. Antik Perintos Kentinin Marmaraereğlisi, Tekirdağ ve Türkiye turizmi için çok önemli bir değer olduğu, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Mimar Sinan Üniversitesi ile birlikte yürütülen tarihi kurtarma kazıları ve restorasyon çalışmaları ile Turizm Strateji Planlarında “Marmaraereğlisi ilçesinin Tekirdağ’ın en önemli tarih ve kültür destinasyonu olacağını”, ülkenin en önemli tarih ve turizm merkezleri arasında planlana bir şehrin denizle bağını keserek, kıyı şeridini kirli endüstriyel faaliyetlerin odağı olacak işletmeler ile doldurmak kamunun kendi içinde bir çelişkidir. Birinci Derece Arkeolojik Sit olarak dünyaca bilinen bir tarih merkezinin tam ortasına, kıyı şeridine, bu kıyı ile iç kesimlerdeki tesis ve işletmeleri bağlantılandırarak geliştirilecek potansiyel lojistik projelerini de göz önüne alarak; Arkeolojik Sit Alanı için tescil kararlarını veren kamu otoritesi, Bölgede arkeolojik kazı ve kurtarma çalışması yapan müze ve akademik kurumlar, Bölgenin “turizm”, “tarih”, “gezi” merkezi olması yönünde planlar yapan Kültür ve Turizm Bakanlığı Görüşleri de alınmadan bu CED sürecinin sonuçlandırılmasının yanlış olduğu kanaati oluşmaktadır. Tüm bu gerekçeler ışığında, ÇED sürecinin mevcut verilerle tamamlanmasının yanlış olacağı, yapılacak ilave tesisin Marmara Denizi, Marmaraereğlisi şehrinin yaşam kalitesine zarar vereceği, arkeolojik yapıyı tahrip eden silsilenin bir parçası olacağı ve şehrin tarihsel değerine zarar vereceği ortadadır.” Diyerek itirazlarını ilettiler.