GENEL BAŞKANIN TAVSİYELERİ CHP Genel Başkanı Özgür Özel 8 Mart 2024 akşamı HaberTürk kanalında bir yayına katıldı. Yayının linki: https://youtu.be/qrreYzqnWIQ?si=0JoRWWWhn4QFAHo1 Sayın Özel, yayının 30. dakikasında belediye başkan adaylarına bazı tavsiyelerde bulunuyor: “(…) hemşerilik de bence çok kıymetli bir hukuk. Tabi siz bir ilden aday oldunuz, beni aradınız, Özgür Başkanım dediniz: Siz bu işleri yıllardır yapan birisiniz, bana ne tavsiye edersiniz ? Ben derim ki, iline bir bak, kimler var o ilde, kimler yaşıyor. Örneğin, işte, Sivaslılar yaşıyor, Tokatlılar yaşıyor falan. Derim ki mutlaka listenin garanti seçilecek bir yerinde, bir de sınırında bir yerde mutlaka iki Sivasli belediye meclis üyesi al. Başkan ben nereden bulacağım onları deyince, derim ki, o kentte yaşayan Sivaslıların kanaat önderleri vardır. O kanaat önderleriyle konuşursan onların belirleyeceği isim genel kabul görür. Bu Tokatlı olduğunda da böyledir, Kürt seçmen olduğunda da böyledir, Karadenizli olduğunda da böyledir. Siyasette, Türkiye’de genelde böyle gidiyor. O kanaat önderleri dediğimiz kişilerin fikrini almak ve iyi bir liste yaparken belli grupların isimlerini oraya yazmak Belediye Meclis listesinde en iyi sonucu almak için belli dengeleri tutturmak, başarılı bir liste yapmak başarının en önemli anahtarlarından bir tanesi (…)” Sayın Özgür Özel’in önerileri belki belediye başkanının kazanmasına yardımcı olur ama gerçekten halk ve kent için yararlı işler yapacak bir meclisin oluşmasını garanti etmez. Süleymanpaşa’da oturanların yaklaşık %10’u Doğu, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinden. Dernek kayıtlarını tutan www.siviltoplum.gov.tr sitesine göre Tekirdağ’ın merkez ilçesi Süleymanpaşa’da 35 hemşeri derneği bulunuyor (2022). 1300 kilometre uzaktaki Bayburt’un Aşağıçımağıl köyünden gelenler bile ayrı bir dernek kurmuş Sayın Özel’in tavsiyelerini duyduktan sonra, Pareto Prensibine aykırı olsa da, seçim kampanyalarda adayların neden ilk iş olarak hemşehri derneklerini ziyaret ettiklerini anlamaya başladım. |
BELEDİYE MECLİSLERİ NE İŞ YAPAR? Ülkemizde belediye meclis üyeleri bir çok yerde Sayın Özgür Özel’in tavsiye ettiği yöntemle belirleniyor. Belediye meclislerinin verimsizliği, halkı temsil etmediği, sorunlara çözüm üretemediği biliniyor. Google’da “belediye meclisi verimlilik” sözcükleri ile bir tarama yapın, karşınıza onlarca araştırma çıkar. Yasalarımız, hep tek adamı öne çıkaracak şekilde düzenlenmiş. Belediye meclislerinin seçilme biçiminden tutun, çalışmasını düzenleyen yasalara kadar her şey belediye başkanının tek güç olmasına yardım ediyor. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18. Maddesinde, tam 20 bent halinde, Belediye Meclisinin görevleri yazıyor. Bu maddelerin hiç birinde bir meclis üyesinin herhangi bir konuda inisiyatif alması, halkla temas etmesi, sorunları inceleyip çözümler önermesi beklenmiyor. Üyelerin tek görevi gelen önerileri onaylamak veya onaylamamak gibi gözüküyor. Bu durum, “Gündem, belediye başkanı tarafından belirlenir… “ diyen Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin 8. Maddesinde de açıkça yazıyor. Belediye meclisinde söz almak ve konuşmak sıkı kurallara bağlanmış. 2019’da yaptığımız anketlerde, Süleymanpaşa’da CHP’nin belediye başkanlığını kaybetmesinin nedenleri arasında, meclis üyelerinin çalışmaması ve belirlenme şekli önemli bir faktör olarak bulunmuştu. Kısaca, belediye meclisi pek etkili bir yapı değil. |
ÇÖZÜM VAR MI? Belediye Meclis üyelerinin nasıl seçileceği, sahip olması gereken nitelikler, meclisin çalışma biçimi, etik gibi konularda birçok yazı yazdım. Demokratik ülkelerdeki uygulamalardan örnekler anlattım. Halk, parti yöneticileri ve başkan adayları tarafından hazırlanmış meclis adayları listesini sandığa atarak seçim yaptığını sanıyor. Bu sistem, batı demokrasilerinde halkın meclis üyelerini doğrudan seçtiği sistemlerden çok farklı. O nedenle bizim meclis üyeleri, başkanın ve partinin adamları olmanın dışına çıkamıyor, halka karşı sorumluluk hissetmiyorlar. İstanbul, Ankara Büyükşehir meclislerinde gördüğümüz gibi partizanca tutumlar gösteriyorlar, halkın yararına olacak işleri bile engelliyorlar. Meclis üyeleri, muhtarlar gibi, mahallesindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilmiş olsalardı böyle davranamazlardı. Başkan adayının ideoloji, liyakat gibi kavramları göz ardı ederek, hemşericilik hesapları, eş dost kayırmaları ile liste hazırlaması çok çarpık bir yöntem. Batı demokrasilerinin hiçbirinde görülmeyen bu yöntemi, konuştuğum partinin aklı başında kişileri de çaresiz kabul etmiş, kanıksamış gözüküyor. Genel Başkan dahi ne iş yaptıklarına bakmadan, sadece seçimi kazanmak için, bir hemşeri listesi hazırlamayı öneriyor. Verimsizlik sorunun çözümü için bir çaba gösterilmiyor, yenilikçi seçim sistemleri, yeni fikirler aranmıyor. CHP’nin yeni tüzüğünde Belediye meclis adaylarının belirlenmesi konusunda açık maddeler, ön seçim kuralları bulunmalı. Halkı temsil edecek, liyakatli, partinin ideolojisini bilen, kuvvetler ayrılığı gibi demokratik ilkeleri benimsemiş kişilerin önü açılmalı. Meclislere destek olsun diye 2000’lı yıllarda kurulan, Türkiye’ye özgü bir yapı olan Kent Konseyleri güçlendirilmeli. Avrupa’da bir çok şehirde uygulanan halktan kura ile seçilmiş kişilerden oluşan Gölge Meclis kavramı getirilmeli. Her nasılsa seçilen meclis üyeleri eğitilmeli sorumlulukları hakkında bilinçlendirilmeli. |
