ADAYLAR, DELEGELER, DUNBAR SAYISI

Aday listeleri 20 Şubat 2024 tarihinde Yüksek Seçim Kuruluna gönderildi.

Adaylar ve belirleme yöntemleri tartışılabilir.

Eren Erdem bu konuyu çok iyi özetlemiş:

“CHP’de aday belirleme sürecine dair söylenecek çok söz var ama net söylenmesi gereken tek bir şey var!

Sevgili aday adayları ve onlara destek veren partili dostlarım! Kandırıldınız… Asla kaybetmiş gibi düşünüp kendinizi üzmeyin. Siz kimseyle yarışmadınız. Zaten “değişimin amacı ve tüm adayları” ilk günden belliydi.

Kurultayda ve aday belirleme sürecinde bir “müsamere” oynanması gerekiyordu. O oldu.

Hiçbiriniz; adaylaştırılan kişilerle yarışmadınız. (…)”

Bu durumda, şüphesiz bir grup çok mutludur ama çoğunluğun mutlu hissedeceği bir süreç olabilirdi.

Yine “tıpış tıpış” sandığa gideceğiz.

Sistem, ancak kesin kurallar koyan demokratik bir tüzük ile düzelebilir.

Onu da yapacak yürekli, iyi niyetli, demokrasiyi içselleştirmiş yöneticiler gerekli.

Evet, yöneticiler gerekli, çünkü tabanın bu konuda sesini duyurup etkili olabileceğinden emin değilim.

Her şeye rağmen duyarlı üyeler tüzük konusunda çalışmaya başlamalı.

Delege seçimlerinden başlayarak, adil seçim ve sayım yöntemleri tüzüğe girmeli.

Delege sözcüğü Fransızca’dan geliyor.

Belli bir görev için bir grubu temsil etmekle görevlendirilen kişi demek.

Parti delegeleri için “üyevekili” sözcüğünü kullanmak daha anlamlı olabilir, onlara sorumluluklarını hatırlatabilir.

İster delegeler, ister üyeler, ister halk oy kullansın, bir seçimin güvenilir ve anlamlı sonuç vermesi için seçmenlerin bilgilendirilmesi ve adayların iyi tanıtılması şart.

Demokratik ülkelerde bu amaç için çeşitli yöntemler kullanılıyor, araştırılıyor.

Delege sisteminin sorunları var ama düzeltilebilir.

Resmi görülen Alexander Hamilton’u 10 Dolarlık banknotlardan tanırsınız.

Hamilton, bir tür delegelik sayılabilecek ABD Başkanlarını seçen ikinci seçmenler sistemini, ikinci seçmenlerin adaylar konusunda daha çok bilgiye ulaşabileceği, daha bilinçli tercihler yapabileceği şeklinde savunmuş.

Blok listelerle yapılan delege seçimlerinde üyeler tanımadıkları isimleri, sadece oy pusulasını rengine bakarak sandığa atıyorlar.

Delegeler de, kongrede hazır yönetim kurulu listesini kurşun asker gibi gidip onaylıyor.

Böylece, kapalı bir grubun çevresinde gelişen bir dizi olay görüyoruz.

Parti içi demokrasi ilçe delege seçimlerinden başlamalı.

Bu konuyu bir yazımda özetlemiştim: https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/olaylar-ve-gorusler/parti-ici-demokrasi-ve-delegeler-konusu-dr-nezih-okur-2091006

Üyelerin delegeleri, delegelerin adayları daha iyi tanıma olasılığını artıracak, seçimleri anlamlı hale getirecek  bir yöntem var mı?

Robin Dunbar, Oxford Üniversitesinden emekli,  “Evrimsel Psikoloji” profesörü.

Prof. Dunbar yaptığı çalışmalarda, bir insanın anlamlı olarak sosyal ilişki kurabileceği, en uygun  kişi sayısının, ortalama 150 olduğunu göstermiş.

Bu sayı “Dunbar Sayısı” olarak biliniyor.

Dunbar sayısı, Facebook arkadaşlıkları için olduğu kadar, bir amaçla bir araya gelmiş gruplar için de geçerli.

150 kişiden büyük gruplarda, üyeler arasında bağlılık duygusu azalıyor.

150 kişiden küçük gruplar ise, pek  başarılı olamıyor.

Örneğin, oturduğum mahallede, 1000 civarında CHP üyesi görünüyor.

Prof. Dunbar’a göre, mahalledeki bu üyelerin, anlamlı ilişkiler kurabilmesi, birbirlerini tanıması, ortak çalışmalar yapması zor.

Ne yapabiliriz?

Üyelerden 150 kişilik gruplar oluşturabiliriz.

Bu gruplar kendilerine  “eşitler arasında birinci / primus inter pares” olacak şeklinde bir koordinatör seçebilir.

Grup kendi içinde toplantılar, forumlar, konferanslar düzenleyebilir, eğitim çalışmaları yapabilir, piknik, konser gibi aktiviteler organize edebilir, kendi Facebook sayfalarını, WhatsApp gruplarını oluşturabilir, kendilerine ilginç grup isimleri takabilir.

Grubun ilişkileri zamanla gelişir.

Delege seçmek zamanı geldiğinde de, grup, gerçekten onları temsil edecek, bağımsız düşünen adam gibi bir delege adayı belirleyebilir.

Böylece parti içi demokrasiye bir adım atabiliriz.

Neden olmasın?