BELEDİYE MECLİSİ  KURALLARI

“Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği”nde meclis çalışmaları ile ilgili bazı  kurallar bulunuyor:

Madde 11: Başkan … dilekçeleri kabul eder ve meclise sunar.

Üyelerin gündem dışı konuşma isteği yazılı olarak başkana bildirilir.

Söz verip vermemek … yetkisi başkana aittir.

Gündem konusunda … konuşmalar on dakika ile sınırlıdır.

Daha sonra gündem maddeleri … okunur ve görüşülür.

Görüşmelerde konuşmak için önceden başkanlıktan söz istenir.

Meclisteki konuşmalar başkana hitaben yapılır.

Başkan her zaman söz hakkına sahiptir.

…üyelerin konuşmaları ise 10 dakika ile sınırlıdır.

Madde 12:  Meclis başkanı … düzeni sağlamakla yükümlüdür.

Meclis görüşmeleri sırasında söz alan üyenin konu dışına çıkması, kişiliğe dokunur söz söylemesi, diğer üyelerin hatibin sözünü kesmesi ve meclisin düzenini bozacak davranışta bulunması yasaktır.

Buna aykırı davranan üyeler, başkan tarafından uyarılır…

Meclis görüşmeleri sırasında sükûnetin bozulması durumunda başkan … ihtarda bulunur.

Madde 14 — Mecliste görüşülen konular … salt çoğunluk, nisbî çoğunluk, nitelikli çoğunluk, oyçokluğu veya oybirliği ile kabul veya reddedilir.

Bir subay olan Henry M. Robert, katıldığı toplantıların kuralsız ve verimsiz olduğunu görerek “Müzakereci Toplantılar için Kurallar El Kitabı“  başlıklı bir kitap yazıyor.

1876 yılında yayınlanan kitabın, 2020 de çıkan  12. Baskısı, yapılan eklerle, 714 sayfaya ulaşmış.

Türkçe’ye çevrilmemiş.

Robert’ın Kuralları, toplantılar yapmak ve kararlar almak için belli usuller getiriyor.

Özet olarak bazı kurallar şöyle:

• Tüm üyeler eşit haklara ve yükümlülüklere sahiptir

• Başkan tarafından söz verilene kadar hiç kimse konuşmamalıdır

• Tartışma sırasındaki kişisel açıklamalar veya yan tartışmalar kural dışıdır

• Herhangi bir anda yalnızca bir soru dikkate alınabilir ve yalnızca bir kişi söz alabilir.

• Oylama yapılmadan önce üyelerin, sorunun yeniden sorulmasını isteme hakkı vardır

• Her önergenin tam ve özgür tartışılması temel bir haktır

•  Oy vermeyip sessiz kalanlar, oy verenlerin kararını kabul etmiş sayılır.

• Başkan her zaman tarafsız kalmalıdır

• Bir önerge (İngilizce: motion) vermek isteyen üye başkandan söz ister.

• Üye cümlesini   “… öneriyorum.” diye bitirerek önergesini sunar ( İngilizce: “ I move…”)

• Önergenin değerlendirilmeye alınması için, en az bir başka üye tarafından daha, “İkinci” (İngilizce :”Second”) şeklinde bir ifadeyle desteklenmesi gerekir.

• Önerge uygunsa, başkan önergeyi yeniden ifade eder ve tartışmaya açar.

• İlk konuşma hakkı önergeyi hazırlayanındır.

• Tartışmaların sonunda Başkan önergeyi yeniden açıklar,  olumlu ve olumsuz oyların ne gibi sonuçları olacağını anlatır ve önergeyi oylamaya açar.

İngilizce konuşulan ülkelerde, Robert’in Kuralları, Parlamento’dan başka, derneklerde, okullarda, küçük toplantılarda bile uygulanır, demokrasi kültürünün yerleşmesine yardımcı olur.

1939 yılında çevrilmiş olan bu filmde, taşradan yeni seçilen deneyimsiz senatör Bay Smith’in hikayesi anlatılıyor.

Bay Smith bir komplo ile haksız yere suçlanır.

Senatoda kendisini savunmak için, sonunda düşüp bayılıncaya kadar, 25 saat durmadan konuşur.

Bu arada komployu kuran suçunu itiraf eder ve Bay Smith aklanır.

Bay Smith konuşurken senatörler, kurallar gereği, onun sözünü kesemezler.

Böyle uzun konuşarak parlamentonun çalışmasını engellemeye “filibustering” deniyor.

Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde, türlerine göre  konuşmalar beş, on, yirmi dakika ile sınırlandırılmış.

Yani bizde, kimse 25 saat konuşamaz.

Belediye Meclis adayları, Marmara Belediyeler Birliğinin yayınladığı rehberden  yararlanabilir.