Kaizen, iş dünyasında Toyota Yönetim Tarzı diye bilinen yaklaşımın iki temel direğinden biridir.
Japonca, kaizen kavramı, daha iyiye doğru sürekli değişimi ve gelişmeyi kasteder.
Cumhuriyet Halk Partisinin bu günlerde tam ihtiyacı olan şey.
Bu yazıda, “Toyota Yönetim Tarzı”nı ve CHP’ye uygulanabilirliğini tartışacağım.
TOYOTA YÖNETİM TARZI NEDİR? CHP İÇİN NASIL YORUMLANABİLİR?
Çeşitli kaynaklarda Toyota felsefesi ve yönetim tarzının ilkeleri, temel ve iki sütun üzerinde yükselen bir yapı şeklinde gösterilir.
Bu sütunlardan biri Kaizen, “sürekli iyiye doğru değişim” diğeri “insana saygı”dır.
“Toyota Tarzı” kitabını yazan J.K.Liker, Toyota sistemini 14 prensiple açıklamış.
Şimdi bu 14 ilkeyi tek tek ele alıp, CHP’ye uyarlamaya çalışacağım.
İLKE 1 : Yönetim kararlarınızı, kısa vadeli finansal hedefler pahasına bile olsa, uzun vadeli bir felsefeye dayandırın.
CHP’nin uzun vadeli felsefesi Altı Ok ve Sosyal Demokrasidir.
Kısa vadeli kazanımlar ve bazı gruplara hoş görünmek için “laiklik” gibi ilkelerden ödün verilmemeli.
İLKE 2 : Problemleri yüzeye çıkarmak için kesintisiz bir süreç akışı yaratın.
Bu ilke imalat sırasında oluşan israfı, hatalı ürünleri azaltmakla ilgili.
Bir siyasi partinin hatalı ürünleri olsa olsa, hatalı politikalar, hatalı söylemler, hatalı adaylardır.
Parti içi iletişim, bilgi yönetimi, politikaların geniş katılımla oluşturulması, önseçim gibi yöntemlerle bu “hatalı ürünler” önlenebilir.
İLKE 3 : Fazla üretimden korunmak için “çekme” sistemlerini kullanın.
Gereksiz aşırı üretimin önüne geçmek için talebe göre üretim planlaması kastediliyor.
Partililer gereksiz konulara girmemeli, halkın sorunlarına odaklanmalı.
İLKE 4 : İş yükünü seviyelendirin (Heijunka) – Kaplumbağa gibi çalışın, tavşan gibi değil.
Seçim çalışmaları seçime bir iki ay kala yoğunlaşmamalı; düzenli bir şekilde, sürekli tanıtım, üye kazanma, sempati oluşturma çalışmaları yapılmalı.
İLKE 5 : Kaliteyi en baştan sağlamak için problemleri çözmek üzere bir durdurma kültürü geliştirin (Jidoka).
Partide yanlış giden bir şey, bir yolsuzluk, taciz vs. gibi bir sorun çıkarsa, hemen en yakındakiler müdahale edip sorunu çözmeli, buna yetkili olmalı.
İLKE 6 : Standartlaştırılmış görev ve süreçler sürekli iyileştirmenin ve çalışanların yetkilendirilmesinin temelidir.
Toyota’nın en yenilikçi firma olmasında, işçilerden gelen önerilerin değerlendirildiği, 1951‘den beri uygulanan “Yaratıcı fikir öneri sistemi”nin rolü olduğu söylenir.
Parti çalışmaları tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen usullere göre yapılıyor.
Ama bazı durumlarda Tüzük yetmiyor, yeni çözümler gerekiyor.
Parti yöneticileri ve milletvekilleri, üyelerden gelen yeni fikirlere açık olmalı, onları değerlendirmek için mekanizmalar kurulmalı, parti içi dikey iletişim etkili kullanılmalı, tüzük sık sık gözden geçirilmeli.
Her üye 10 Eylül 2023’e kadar, tüzük önerilerini oneri.chp.org.tr sayfasına girilerek bildirmeli.
İLKE 7 : Görsel kontrolleri hiçbir problemin saklı kalmayacağı şekilde kullanın.
Bu ilke 5S diye bilinen, imalat alanının düzeni ve temizliği ile ilgili, çalışmayı kolaylaştıran kurallar.
Bir siyasi partinin “imalat alanı” yeni fikirlerin, politikaların, stratejilerin üretildiği, planların yapıldığı yüz yüze veya sanal toplantılar, forumlardır.
Yeni fikirler üretecek üyelerin önü temizlenmeli, çalışmaları kolaylaştırılmalı
İLKE 8 : Sadece insanlarınıza ve süreçlerinize hizmet eden, güvenilir, iyice test edilmiş teknolojiyi kullanın.
Zoom toplantıları, internetten üye kaydı, eğitim, aidat toplama, oy sandıklarının takibi, internetten oylama gibi yöntemleri güvenli bir şekilde kurma ve kullanma yolları araştırılmalı.
Sandık takip sistemi bir daha çökmemeli.
İLKE 9 : İşi derinlemesine anlayan, felsefeyi yaşayan ve başkalarına öğreten liderler yetiştirin.
Lider yetiştirmek çok önemli ama bizde en eksik olan şey.
Mahalle sorumlusundan Genel Başkana kadar, her seviyede kendine güvenen, bilgili, yenilikçi, demokrat kişileri bulmanın ve yetiştirmenin yolları bulunmalı.
Parti içi yükselme liyakate ve aşama aşama parti içi görevlerde gösterilen başarıya bağlı olmalı.
Tepedeki yöneticilerin anlık kararları ile, sonradan istifa eden veya görevden alınması gereken olmadık kişilerin görevlere gelmesi önlenmeli.
İLKE 10 : Şirketinizin felsefesini takip eden sıradışı insanlar ve ekipler geliştirin.
Parti, sıradışı fikirleri olan üyelerden korkmamalı, hatta, amatör takım maçlarını izleyip futbolcu adayları bulmaya çalışan antrenörler gibi, özellikle böyle kişileri yakalamak ve onlardan yararlanmak için sistem kurmalı.
İLKE 11 : Tedarikçilerinizi zorlayarak ve iyileşmelerine yardım ederek onlara saygı duyun.
Bir partinin tedarikçileri düşünce kuruluşları, üniversite öğretim üyeleri, anket firmaları, fikir adamları, toplum önderleri, gazete köşe yazarları, toplantı organizatörleri gibi kuruluş ve kişilerdir.
Parti yenilikçi politikalar geliştirmek için bu kuruluş ve kişilerle sık sık bilgi alışverişinde bulunmalı, onları araştırmalara, sıradışı fikirler üretmeye yönlendirmeli
İLKE 12 : Durumu iyice anlayabilmek için gidin ve kendiniz görün.
Japonca “gençi genbutsu” denen sorunları yerinde görme olayını bizim vekiller ve yöneticiler çok iyi uygulamalı.
Vekiller Tekirdağ’a şöyle bir uğruyor, yönetimden bir-iki kişiyle görüşüp gidiyor.
Vekillerimiz üyelerle periyodik forumlar, toplantılar düzenlerse, sorunları daha yakından öğrenme şansına kavuşabilirler.
İLKE 13 : Kararlarınızı acele etmeden, bütün seçeneklerinizi iyice değerlendirerek, mutabakatla alın; kararları hızla uygulayın.
Japonca “nemavaşi”, Osmanlıca “meşveret” denen olay.
Bir sorunla ilgili bütün taraflar dinlenmeli, bütün alternatifler düşünülmeli, yaratıcı çözümler bulunmalı ve uygulanmalı.
Bunun için etkili iletişim yolları olmalı.
İLKE 14 : Acımasız bir kendini sorgulama ve sürekli iyileştirme yoluyla öğrenen bir organizasyon olun.
Kaybedilen veya kazanılan her seçimden sonra neyi doğru yaptık, neyi yanlış yaptık diye sorgulamamız gerekiyor.
Bir sorunun temeline inmek için beş kere “Neden?” diye sorulmalı.
Üyeleri eğiterek ve parti politikalarını sürekli geliştirerek bir “öğrenen organizasyon” olmaya çalışmalı
TOYOTA TARZI’NIN İKİNCİ DİREĞİ, İNSANA SAYGI, CHP’DE NE DURUMDA?
Bu konuya 13 yıl öncesinden gözlemlerimle giriş yapacağım.
2010’da ABD’den Türkiye’ye dönüp Tekirdağ’a yerleştiğimden beri CHP üyesiyim.
Başlangıçta, görevli olduğum hastaneden iki sokak ilerde olan CHP binasına sık sık gidip partilileri tanımaya çalışıyordum.
Recep Ökten’in, Savaş Erdem’in ilçe başkanı olduğu o yıllarda, üyeler daha ilgiliydi.
2009’da Kemal Kılıçdaroğlu yeni genel başkan olmuş, ve Tekirdağ belediyesini CHP kazanmıştı.
Bu gelişmeler üyeleri ümitlendirmişti.
İlçe yönetim kurulunun toplantı saatinden önce, partililer salonu doldurur, kurul üyeleriyle bir araya gelir, serbest kürsü gibi, konuşur, tartışırdı.
Bu duruma rağmen, ben, yönetim kurulunun üyelerden kopuk olduğunu düşünürdüm.
Şimdi görüyorum ki, o zamanlar çok iyi imiş.
Artık üyeler o kadar ilgili değil.
Bu ilgisizliği umursayan, üyeleri canlandırmak için bir şeyler yapalım diyen yok.
Danışma toplantılarından öcü gibi korkuluyor.
Eş dosttan oluşmuş yönetim kurulu üyeleri, başkanların sözünden dışarı çıkmıyor, yeni fikirler üretemiyor.
Sonunda, 6000 üyenin olduğu ilçe, iki-üç kişinin eline kalıyor.
SONUÇ
Bu ilkeleri uygulamak çok zor değil, 2019’da İlçe başkan adaylığım sırasında yazdığım manifestodaki “Daha iyiye sürekli değişim yönünde, üyelerin katılımını, aidiyet duygusunu arttıran…çalışmalar…” ifadesi Toyota’dan esinlenmişti.
Toyota gibi kaliteye önem veren, üyelere değer veren sürekli gelişmenin yollarını arayan bir parti olmalıyız.
