13°
Bu yazıda önemli, ama görmezden gelinen bir konuya değinmek istiyorum.
CHP’nin 2023 kongreler takvimine göre, Temmuz ayı içinde ilçe delege seçimleri yapılacak.
Delege seçimleri hakkında, il, ilçe başkanlıklarına Zeynel Emre ve Neslihan Hancıoğlu imzasıyla bir genelge gönderildi.
Delege seçimlerinin doğru yapılması önemli, yoksa, yanlış iliklenen ilk düğme gibi, sorunlar, Ankara’da Kurultay’a kadar gidiyor.
Genelgede, bazı ifadeler dikkati çekiyor:
-Seçimlerde çarşaf liste ya da blok liste uygulaması söz konusu değildir deniyor.
-Delege seçilebilmek için üyeler, aday olduklarını kendi diledikleri yöntemlerle duyurabilirler deniyor.
İlginç, tüzükte ÇARŞAF LİSTE kuraldır diye yazmasına rağmen, genelgede bunun söz konusu olmadığı
bildiriliyor.
Önümüzdeki delege seçimlerinde, hemen her ilçede, blok liste uygulanacak.
Çarşaf listelere çeşitli bahanelerle karşı çıkılıyor.
Onların anahtar listelerle delineceği, saymanın güç olduğu söyleniyor.
Genelgede, bireysel delege adaylığının önü açık gibi görünüyor.
Ama, biliyorsunuz, ilçe delege seçimlerinde, başkan adaylarını ima eden, çeşitli renklerle basılmış blok listeler savaşıyor.
Bu savaşta bireysel adayların kazanması imkansız.
Genelge bu konuda bir yol göstermiyor.
Bireysel adayların kişisel oy pusulaları nasıl değerlendirilecek?
Bu pusulalar, bir ismi çizmek kaydıyla, bir renkli liste ile birlikte zarfa konup sandığa atılabilir mi?
Bu gibi sorular açıkta.
EK GENELGE
Delege seçimleri başlamadan, acilen, bir EK GENELGE ile bu soruların cevapları açıklanmalı.
Ek genelgede, delege veya yönetim kurulu seçimlerinde, ORANTILI BLOK yöntemi şart koşulabilir.
Orantılı blok birçok sorunu çözebilir.
ORANTILI BLOK tüzükte yok ama, anlaşılan, Ankara’dakiler, genelgelerle, tüzük maddelerine yeni yorumlar getirebiliyor.
Asaf Savaş AKAT, Ercan KARAKAŞ, Ali TOPUZ gibi yazarlar da kitaplarında ORANTILI BLOK yöntemini
öneriyor.
Mevcut uygulamada blok listelere verilen oylar basit çoğunluk ile değerlendiriliyor.
Basit çoğunlukta bir grup kazanıyor, diğer gruplar kaybediyor.
Kaybeden gruplar küsüyor, Parti’den uzaklaşıyor.
Yerel seçimlerin ne kadar önemli olduğunun herkes farkında.
Yerel seçimler öncesi Parti böyle küskünlükleri kaldıramaz.
ORANTILI BLOK’ta ise, gruplar aldıkları oy oranına göre delege çıkaracaklar.
Kimse kaybetmeyecek, HERKES KAZANACAK.
ORANTILI BLOK sisteminde listelerin ilk sıralarındaki isimler delege veya yönetim kurulu üyesi
olarak seçilecek.
O nedenle, listelerdeki isimler alfabe sırasına göre değil, LİYAKAT sırasına göre yazılmalı.
d’HONDT VE SAİNTE-LAGUE YÖNTEMLERİ
Alınan oy oranlarına göre kazananları bulmak için, halen milletvekili ve belediye meclisi seçimlerinde uygulanan d’HONDT yöntemi yerine, daha adil olan SAINTE-LAGUE yöntemi genelgeye yazılabilir.
SAİNTE-LAGUE yöntemi, demokrasinin gelişmiş olduğu bir çok ülkede tercih ediliyor.
SAINTE-LAGUE ile bağımsız adayların da araya girme şansı olur.
d’HONDT usulu sayımda, örneğin, 20 kişi seçilecekse, alınan oylar, 1,2,3…20’ye bölünür, ve bir tablo hazırlanır.
Çıkan tabloda, sırasıyla, en yüksek sayılara karşılık gelen adaylar seçilir.
SAINTE-LAGUE sisteminde ise, oylar, 1,3,5 gibi tek sayılara bölünür.
Yani, bölme işlemi, 20 aday seçilecek ise, yirminci tek sayı olan 39’a kadar gider
Bu şekilde hazırlanan tabloda, yine sırasıyla en yüksek sayılara karşılık gelen adaylar seçilir.
Bağımsız adayın aldığı oylar da tabloya girer.
Bağımsız aday, oy sayısına göre, kazananlar sırasına girdiği zaman seçilmiş olur.
TÜZÜK ÖNERİSİ
Cumhuriyet Halk Partisi tüzük değişikliği için, üyelerden, önerilerini, 10 Eylüle kadar
oneri.chp.org.tr adresine göndermelerini istiyor.
Görülen o ki, blok listelerden kurtulamayacağız, ama blok yöntemini orantılı uygulayarak
daha adil hale edebiliriz.
Üyeler ORANTILI BLOK önerisini diğer tüzük önerilerinin yanında yazarsa, ve bu öneri
büyük bir çoğunlukla istenirse, belki tüzüğe girebilir.
Bu amaçla,kopyalayıp yapıştırmanız için bir metin önermek İstiyorum:
Il, ilçe kongrelerinde ve Kurultay’da, delege, il, ilçe, yönetim kurulları ve Parti Meclisi seçimlerinde,
seçime hazır listelerle girilmesi durumunda, kazananları belirlemek için, listelerin ve bağımsız adayların aldığı oylar, Sainte-Lague yöntemi ile orantılı olarak değerlendirilir.
SONUÇ
Tüzüğe ORANTILI BLOK Sainte Lague yönteminin girmesi, parti içi demokrasi adına önemli bir adım olur.
Blok listeleri isim çizerek delmek gerekmez.
Anahtar liste gibi hilelerle amacından sapan çarşaf uygulaması kalkar.
Bireysel adayların önü açılmış olur.
Bütün bu önlemlere rağmen,yine istenmeyen kişiler seçilebilir.
Karl POPPER’ın dediği gibi:
GERÇEK DEMOKRASİ, ANCAK, İSTENMEYEN KİŞİLERİ BARIŞ İÇİNDE İNDİRECEK KURALLAR VARSA VE UYGULANABİLİYORSA MÜMKÜNDÜR.
Dr. Nezih Okur
