Geçenlerde lise arkadaşlarımın olduğu WhatsApp grubunda, edebiyat, kompozisyon derslerinden neden düşük notlar aldığımızı tartışıyorduk.
Ankara Fen Lisesi öğrencileri olarak pek aldırmıyorduk ama, şimdi dönüp baktığımızda, sistematik bir yazma eğitimi verilmediğini, kompozisyonları değerlendirmenin belli kriterlere dayanmadığını ve anlık duygularla yapılmış olduğunu fark ediyoruz.
Lise arkadaşlarım sonraki yıllarda, yüzlerce bilimsel makale yazdılar, kitaplar yayınladılar.
Bilimsel yayınlarına ek olarak, edebiyat alanında bile ödüller kazanan arkadaşımız var: İlhan Günay.
İlhan, emekli kalp damar cerrahisi profesörü.
Son kitabı “Bulutlara Yazılan Öyküler” Mythos Yayınları tarafından yeni yayınlandı.
Akıllı telefonlar ve sosyal medyanın getirdiği olanaklarla, günümüzde, çoğu kişi her zaman bir şeyler yazma durumunda.
Yazma becerisi herkese gerekli.
Bu yazıda “beş paragraflık makale yazma” tekniğinden bahsedeceğim.
Bu teknik, Amerika Birleşik Devletleri liselerinde öğretilir, üniversite girişine etki eden SAT sınavında, öğrencilerden beş paragraflık bir makale yazmaları istenir.
BEŞ PARAGRAFLIK MAKALE NEDİR?
Beş paragraflık bir makale, belirli bir yapıyı izleyen 400- 1000 kelimelik bir makale türüdür.
Genellikle okul ödevlerinde kullanılır, ancak blog gönderileri veya kişisel makaleler gibi diğer yazı türleri için de kullanılabilir.
Makalenin konusu, ilgilendiğiniz ve hakkında bilginiz olan bir şey olmalıdır.
Bir konu seçtikten sonra, bilgi toplamak için biraz araştırma yapmanız gerekir.
Bu bilgi, tez cümlenizi desteklemenize yardımcı olacaktır.
Bir taslak oluşturun.
Yazmaya başlamadan önce düşüncelerinizi ve fikirlerinizi düzenlemenize yardımcı olacak bir taslak oluşturun.
BEŞ PARAGRAFLIK MAKALENİN BÖLÜMLERİ NELERDİR?
Beş paragraflık bir makalede bir giriş paragrafı, üç gövde paragrafı ve bir sonuç paragrafı bulunur.
Giriş paragrafı, makalenin konusunu tanıtır ve tez cümlesini belirtir.
Tez cümlesi, okuyucuya makalenin ne hakkında olacağını ve yazarın ana argümanının ne olduğunu anlatan bir cümledir.
Güçlü, dikkat çekici, okuyucuyu bağlayan bir giriş ile başlayın.
Bu bir soru, alıntı, istatistik veya kişisel bir anekdot olabilir.
Makalenin konusu hakkında bazı arka plan bilgileri verin.
Tez cümlesi bir cümle uzunluğunda olmalı ve okuyucuya makalenin ne hakkında olacağını ve yazarın ana argümanının ne olduğunu anlatmalıdır.
Gövde paragrafları, konuyu açar, tez cümlesini kanıtlarla destekler.
Her gövde paragrafı, tezi destekleyen bir ana noktaya odaklanmalıdır.
Ana paragraflar ayrıca gerçekler, istatistikler, alıntılar veya örnekler gibi ana noktayı destekleyen kanıtlar içermelidir.
Her gövde paragrafına bir konu cümlesiyle başlayın.
Konu cümlesi paragrafın ana fikrini belirtmelidir.
Fikirlerinizi bağlamak için geçiş kelimeleri ve cümleleri kullanın.
Her bir gövde paragrafı yaklaşık 100-200 kelime uzunluğunda olmalıdır
Sonuç paragrafı, makalenin ana noktalarını özetler ve tez cümlesini yeniden ifade eder.
Sonuç, okuyucuyu harekete geçirici bir mesaj da içerebilir.
MAKALE YAZARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Açık ve özlü bir dil kullanın.
Mümkünse tek bir konuya odaklanın.
Hedef kitlenizin anlamakta zorlanacağı teknik terimler kullanmaktan kaçının.
Makalenizi yayına göndermeden önce dikkatlice düzeltin.
Bir arkadaşınızdan, aile üyenizden veya öğretmeninizden geri bildirim alın.
SONUÇ
Lise yıllarında tam anlamamış olsam da, şimdi yazmanın, biraz zahmetli ama keyifli bir uğraş olduğunu düşünüyorum.
İlk köşe yazım, rahmetli Şerif Baysalan’ın çıkardığı Hayrabolu Sesi gazetesinde 1970 yılında yayınlanmıştı.
Yazma teknikleri hakkında kaynaklar, yazmanın hep öğrenilebilir bir beceri olduğunu anlatır.
Yazmaya ilgi duyuyorsanız araştırın, öğrenin, deneyin, durmayın, kendinizi sürekli geliştirmeye çalışın.
